Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, 25. St Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda yaptığı konuşmada, Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’yı işgaline ve Kremlin’in birkaç eski Sovyet cumhuriyetinde Moskova yanlısı ayrılıkçı hareketlere verdiği desteğe karşı çıktı.
Batı ile Rusya arasında hassas bir denge sağlamaya çalışan Tokayev yönetiminde çok vektörlü bir dış politika izleyen Kazakistan, hükümetinin Ukrayna’nın büyük ölçüde kontrolü altındaki iki doğu Ukrayna bölgesi olan Donetsk ve Luhansk’ı tanımayacağını söyledi. Rusya’nın işgal güçleri, bağımsız cumhuriyetler olarak.
“Modern uluslararası hukuk BM Şartıdır. Ancak, BM’nin iki ilkesi çelişiyordu – devletin toprak bütünlüğü ve bir ulusun kendi kaderini tayin hakkı. Bu ilkeler birbiriyle çeliştiği için farklı yorumlanabilmektedir. Ulusların kendi kaderini tayin hakkı dünya genelinde fiilen uygulansaydı, o zaman şimdi BM’yi oluşturan 193 devlet yerine, Dünya’da 500 veya 600’den fazla devlet olurdu. Doğal olarak, kaos olurdu. … Her durumda, bu ilke, bize göre Luhansk ve Donetsk’i içeren yarı devletlere uygulanacaktır.” dedi Tokayev.
Daha sonra Kazakistan’ın kendisini, 1990’ların başından beri Rusya tarafından işgal edilen Tayvan ve Kosova’nın yanı sıra Gürcistan’ın Güney Osetya ve Abhazya bölgeleri de dahil olmak üzere benzer ayrılıkçı bölgeleri resmen tanıyacağı bir duruma sokamayacağını açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Kazakistan’dan Ukrayna’daki Rus işgal kuvvetlerine katılmasını istediği, ancak Kazakistan’ın açıkça reddettiği bildirildi. İşgalin başlamasından önce, Kazak hükümeti, toplu olarak Donbass olarak bilinen Donetsk ve Luhansk’ı bağımsız devletler olarak tanımayı reddetti ve Rusya’nın eski bir Sovyet cumhuriyeti olan Kazakistan’ın takip etmesi yönündeki sert talebine rağmen, barış gücü konuşlandırma olasılığını reddetti. Moskova’nın emirleri.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı tam ölçekli savaşının 24 Şubat’ta başlamasından altı gün sonra, Tokayev barış görüşmelerine arabuluculuk teklif etti. Savaşın başlamasından bu yana Tokayev, Putin ile görüşmelerde bulundu ve onu Ukrayna ile barışçıl bir uzlaşma bulmaya çağırdı.
Tokayev, 17 Haziran’daki genel kurul toplantısında Putin’le St. Petersburg sahnesini paylaşırken, bazı Rus milletvekillerinin “Kazakistan hakkında kesinlikle yanlış açıklamalar, deyim yerindeyse gazetecilerden ve hatta sanatçılardan yanlış açıklamalar” yaptıklarına dikkat çekti. Bugün Kremlin’de (içinde) üst düzey liderliğin konumunu Kazakistan ve diğer ülkelerle, özellikle de benim ülkemle ilgili olarak kapsamlı bir şekilde belirleyen Vladimir Putin’e minnettarım.”
Tokayev’in yorumları, Rus Duması’nın önde gelen birkaç üyesine ve Kremlin’in en gözde gazetecilerinden bazılarına yönelikti. Putin’in Ukrayna’nın uluslararası kabul görmüş bağımsızlığı hakkındaki irredentist açıklamalarını tekrarlayan Rus uzmanlar, ülkeye karşı asılsız neo-emperyalist toprak iddialarında bulunmak ve Kazakistan hükümetinin Rusça konuşanlara ayrımcılık yaptığına dair yanlış söylentiler yaymak da dahil olmak üzere Kazakistan’ın kendi ulusunun geçerliliğini düzenli ve açık bir şekilde sorguladılar; Rusya’nın devlet tarafından yürütülen propagandasının, Moskova’nınkinden farklı bir politika formüle eden herhangi bir eski Sovyet devletine karşı uyguladığı aynı klişe suçlama.
Kazakistan kabaca Avrupa ile aynı büyüklükte ve yaklaşık %30’u etnik Kazak olmayan düzinelerce farklı milletten 19 milyona yakın insana ev sahipliği yapıyor. Her grup ve itiraf eşit haklara sahiptir ve Rusça, anayasal olarak Kazakça ile birlikte ortak resmi bir dildir ve birincisi ülke nüfusunun çoğu için lingua franca olarak hizmet eder.
Kremlin destekli gazeteci Tigran Keosayan’ın yakın tarihli bir tiradında, Kazakistan, 9 Mayıs Zafer Bayramı yürüyüşünü iptal ettikten sonra Rusya’ya nankörlük etmekle suçlandı. Keosayan, hükümetin “Ukrayna’da olup bitenlere dikkatle bakması” gerektiğini ima ederek, Kazak devletine karşı ince örtülü bir tehdit olarak yorumlandı. Kremlin yanlısı ve RT’nin (eski adı Russia Today) baş editörü Margarita Simonyan’ın kocası olan Keosayan, Moskova’nın bir Kolektifin parçası olarak Kazakistan’ın başkenti Nur-Sultan’a asker göndermesinden sonra Kazakistan’ın Rusya’ya nankör davrandığını ileri sürdü. Güvenlik Anlaşması Teşkilatı (CTSO) Ocak ayındaki şiddetli ayaklanmaları bastırma çabaları kapsamında.
Tokayev, Rus haber ajansı Rossiya 24’e yaptığı açıklamada, “Rusya’da bazı insanlar, Rusya’nın sözde Kazakistan’ı ‘kurtardığını’ ve artık Rusya’nın sonsuza kadar ‘hizmet edip ayaklarına kapanmalıyız’ diyerek tüm bu durumu çarpıttı (söyledi). “Bunların gerçeklikten uzak, tamamen mesnetsiz argümanlar olduğuna inanıyorum… Gerçekten de şu ya da bu şekilde kışkırtılabilecek, halklarımız arasında anlaşmazlık çıkaran, halkımıza ve Rusya Federasyonu’na zarar veren herhangi bir sorunumuz yok. . Bu açıklamaları gerçekten anlamıyorum. Tuhaf bir şekilde Kazak liderliğinin aldığı kararlar veya ülkemizde yaşanan olaylar hakkında yorum yapan bu kişilerin neden yorum yaptığını gerçekten anlamıyorum” dedi.
Yetkili, forumun artan bir siyasi ve ekonomik türbülans durumunda gerçekleştiğini kabul etti. “Salgınla bağlantılı küresel şoklar ve artan jeopolitik gerilimler yeni bir gerçekliğe yol açtı. Küreselleşmenin yerini, tüm erdemleri ve içsel kusurlarıyla birlikte bir bölgeselleşme çağı aldı. Geleneksel ekonomik modelleri ve ticaret yollarını yeniden biçimlendirme süreci hızlanıyor. Dünya hızla değişiyor. Ne yazık ki, çoğu durumda, daha iyisi için değil.”
Eski Rus imparatorluk başkentinden ayrıldıktan hemen sonra Tokayev, İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi ile temaslarda bulunduğu Tahran’ı ziyaret etti. İki ülke karşılıklı ticareti artırma ve güçlendirme, ulaştırma, lojistik, imalat ve tarım alanlarında ekonomik işbirliğini artırma ve kültürel ve insani bağları genişletme konusunda anlaştı.
Yeni Kazakistan
Daha önce St. Petersburg Ekonomik Forumu’nda Tokayev, Kazakistan vatandaşlarının çoğunun ülkenin anayasasında yapılacak değişikliklerin kabulünü onayladığı eyalet çapında bir referanduma da atıfta bulundu. .
Kazakistan’ın devam eden büyük ölçekli siyasi ve ekonomik reformları, ekonomik büyümeyi zorlamak ve vatandaşlarının genel refahını iyileştirmek amacıyla ülkenin kamu idaresini yenilemeyi amaçlıyor. 2019’da cumhurbaşkanı olduğundan beri Tokayev, sürdürülebilir kalkınmanın yanı sıra yeni üretim tesisleri açarak ve hem insan sermayesinde hem de yeniliklerde büyüme için koşulların yaratılmasını teşvik ederek Kazakistan’ın ticari ve ekonomik ilişkilerini derinleştirmeye çalıştı.
Bölgesel işbirliği ve ticaret
Tokayev, Avrasya Ekonomik Birliği’nin (EAEU) potansiyelinin güçlendirilmesini acil bir görev olarak nitelendirdi. “Bence, yeni realiteyi göz önünde bulundurarak EAEU içinde yeni bir ticaret stratejisi geliştirmek uygun ve faydalı olacaktır. Verimli olması muhtemel olmayan karşı yaptırımlar yerine, Asya ve Orta Doğu pazarlarını kapsayan daha aktif ve esnek bir ticaret politikası izlemeliyiz” dedi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerine empoze edildi.
Tokayev, “Onları ihlal edemeyiz, özellikle de yaptırımları ihlal edersek Batı’dan ekonomimize karşı olası ikincil yaptırımlar hakkında uyarılar aldığımız için” dedi. Ancak Rus hükümetiyle yoğun bir şekilde çalışmaya devam ettiğimizi ve yaptırımları ihlal etmeden gerekli anlaşmaları sağladığımızı vurgulamak istiyorum” dedi.
Tokayev, Kazakistan’ın Rusya liderliğindeki Avrasya Ekonomik Birliği ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üyelik, Moskova’nın Avrupa Birliği ve NATO’ya cevabı da dahil olmak üzere Rusya’nın müttefiki olarak görevlerini yerine getirmeye devam edeceğini vurguladı.
Tokayev, diğer bir önceliğin üçüncü ülkelerle ticari ve ekonomik işbirliğinin daha da genişletilmesi olduğunu söyledi… Bu nedenle Tokayev, önümüzdeki on yılda Çin, Hindistan, Orta Doğu, Güney ve Güneydoğu Asya gibi geleneksel olarak dost ülkelerin, bölge ekonomilerinde önemli yatırımcılar haline gelebilir.
“Çin şimdiden Kazakistan’ın ana ekonomik ve dış ticaret ortağı haline geldi. Bu ülke son 15 yılda ekonomimize şimdiden 22 milyar doların üzerinde yatırım yaptı. Çin ile çok taraflı işbirliğini derinleştirmek ülkemiz için son derece önemli bir görevdir.”
Yeşil Yatırımlar
İklim değişikliğine yönelen Tokayev, Qazaq Green Association’a göre yeşil yatırımların büyümesini genişletme ve çevre sorunlarını çözme fırsatları olduğunu söyledi.
Yeşil yatırımların büyümesi ve ilgili projelerin uygulanması için fırsatları sürekli olarak genişletmeyi planlıyoruz” dedi.
Tokayev, çevre sorunlarının küresel bir nitelik taşıdığını ve Kazakistan dahil dünyanın hemen hemen her ülkesini etkilediğini kaydetti. Az yağış ve sığ nehirler nedeniyle geçen yıl Kazak çiftçileri kuraklık yaşadı. Tokayev, Kazakistan ve Rusya’dan geçen Ural (Zhaiyk) Nehri havzası ekosisteminin kritik durumunu hatırlattı.
Kazakistan, 2 Ağustos 2016’da 2015 Paris Anlaşması’na katıldı ve 2060 yılına kadar karbon nötrlüğü sağlama sözü verdi.
“Devletlerimizin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bu tür uzun vadeli zorlukların birlikte ele alınması gerektiğine inanıyorum. Döngüsel bir ekonominin ilkelerini getirme umutlarını ciddi olarak düşünmemiz gerektiğini düşünüyorum. GSYİH’nın enerji yoğunluğunu azaltmak, yenilenebilir enerji sektörünü genişletmek ve bu sektörde geçiş kayıplarını azaltmak için çalışıyoruz.”
Kaynak : https://www.neweurope.eu/article/kazakhstans-tokayev-defends-countries-territorial-integrity-at-st-petersburg-forum/